Notatnik kulturalny: Przeczytane 2016, czyli oby przyszły rok równie interesujący

Ostatnie podsumowanie tego roku i to właśnie ono najbardziej mnie cieszy. O ile bowiem w tym kończącym się szóstym roku blogowania zmniejszyła się liczba wpisów na temat muzyki, pojawiło się sporo teatralnych, to jeżeli chodzi o lektury to był bardzo dobry rok. I nie mówię tu wcale o ilości (133 - było trochę więcej, ale nie o wszystkich jeszcze pisałem), ale wśród tych stosów trafiło mi się naprawdę sporo bardzo dobrych tytułów. Cały czas rośnie pula książek do recenzji i wydawców, chętnych do współpracy, i choć staram się trochę ograniczać, robić selekcję, to mam przecież z tego nie tylko stres (na widok stosów), ale i frajdę. Wszystkim, którzy podsuwali mi różne tytuły (szczególnie klubom DKK), dawali rekomendacje, kusili na różne sposoby - po prostu wielkie dzięki.

Trudno mój wpis nazwać podsumowaniem wydawniczego roku, bo przecież czytam mnóstwo staroci, wcale nie przejmując się tym czy jestem "na bieżąco". Ale jeżeli jesteście ciekawi: oto moje osobiste podsumowanie i wybór tego co najciekawsze dla mnie w tym roku.

Zacznijmy może od tego co bardziej rozrywkowe - wszak z czytania takich rzeczy ma się niekiedy całkiem sporo przyjemności. Królował u mnie kryminał. Ale jakież bogactwo mamy w tym gatunku! Od rzeczy policyjnych, powiedziałbym klasycznych (Horst), przez ciut bardziej mroczne (Nesbo), retro (bardzo dobry powrót Krajewskiego w Mocku), rzeczy z humorem (świetna zabawa ze Śliskim interesem Ćwirleja), czy powieści, w których nie wiadomo czy ważniejsza jest intryga czy też tło (ciekawa powieść Pięć dni ze swastyką). Do tego dodajmy sensacje, thrillery (kolejny Ciszewski, bardzo udany debiut w Idealnej), jak zwykle zaskakujący Lemaitre (w tym roku Zakładnik, ale nadal zachwycam się wszystkimi jego przewrotnymi książkami), czy odkryty "cwaniacki" cykl Śmierć frajerom i sami widzicie, że trudno mi się zgodzić z marudzeniem, iż taka literatura jest schematyczna i nudna. Jak się okazuje można tu wciąż znaleźć dla siebie jakieś oryginalne pomysły i niszę. O tym, że warto czytać właśnie polskich autorów pokazał np. zbiorek Rewers.

Na podium u mnie odkryty w tym roku Chmielarz (Farma lalek), wspomniany wyżej Ćwirlej (muszę nadrobić te milicyjne perypetie) i na najwyższym miejscu... tak, mam nową gwiazdę retro kryminałów, czyli profesorową Szczupaczyńską! Rozdarta zasłona to mój prywatny numer jeden w tym gatunku.

Lećmy dalej. Pojawiło się u mnie kilka pozycji kobiecych, czy młodzieżowych, zdecydowanie najrzadziej sięgam podzięce, bo moje dziewczyny już wyrosły. Nawet wspominana wczoraj Gorzka czekolada, obawiam się, że już byłaby dla nich zbyt prosta. Okazało się, że nawet tu nie musi być schematycznie i może to bardzo wciągać: trylogia Córka cieni to odkrycie, które polecam też znajomym.

Bawił Meller, wciągały biografie (szczególnie Kukuczka), pojawiały się recenzje komiksów (zdecydowanie najlepszy Przybysz - Shaun Tan), ale największe emocje budziły chyba reportaże. Ileż tu było perełek. Od Dowodów na Istnienie: bardzo dobra klasyka jak Krall Hanna, czy Mularczyk, wstrząsające Kampucza, godzina zero, czy nowsze Egipt: Haram Halal. Ale również inne wydawnictwa obdarowały nas masą dobrych tytułów (dołączyło do nich niedawno Czwarte i tu upatruję kilku świetnych tytułów reportażowych na rok 2017).

I choć bardzo podobało mi się spotkanie ze Springerem i cały projekt Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast, to nie ma go wśród najlepszych. Na podium stawiam:
Polska odwraca oczy
Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość

i na pierwszym miejscu Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia. Och jak potrzeba nam takich książek, które pokazują nam świat od drugiej strony. Nawet tam gdzie zło, zobaczyć, że było też dobro.

I jeszcze tylko kilka tytułów godnych polecenia. Może ktoś będzie się dziwił, że tak lubię się zadręczać ciężkimi klimatami, ale nawet najlepiej napisane rzeczy przygodowo-obyczajowe (Shantaram), nie robią na mnie takiego wrażenia, jak rzeczy dające do myślenia, z którymi się chodzi tygodniami. Jak np. Musimy porozmawiać o Kevinie. Albo też zachwycające klimatem jak powieść Sarah Waters.

Nie ma jednej najlepszej. Bo jak tu porównywać różne gatunki i zestawiać je obok siebie. Dostarczają zupełnie innych wrażeń. Ale powiedzmy, że dam jeszcze jedno wyróżnienie pozagatunkowe, książka, która mnie zarówno wciągnęła fabułą, tajemnicą, jak i zachwyciła językiem. Aż żal, że tak mało osób ją poznało, tak rzadko wymieniana jest w różnych zestawieniach. Jak się okazuje nie tylko mało znamy literaturę sąsiadów, ale nie doceniamy.
O czym mówię? O Silva rerum. Jeżeli będziecie mieli okazję, sprawdźcie ten tytuł, dużo lepszy niż wszystkie tak mocno reklamowane powieści z historią w tle.

A poniżej znajdziecie pełną listę notek książkowych z tego roku.