Ostatnia arystokratka - Evžen Boček, czyli dawniej to było lepiej

Coś na rozluźnienie. Ba, nawet mini cykl mi się zrobi na blogu - po dwóch morderstwach, teraz dwie trochę groteskowe historie o tym jak to życie potrafi czasem niespodziewanie obdarować niespodziankami (ciekawe czy zgadniecie jaka to książka z Polski skojarzyła mi się z Arystokratką).
W groteskowej powieści Evžena Bočka aż bije po oczach bardzo specyficzne podejście Czechów do arystokracji. Nie ma w nich za grosz jakiejś czołobitności, szacunku, podkreślania tradycji (ze wskazaniem na wielki dorobek kulturalny czy gospodarczy rodu) tak jak u nas. Dla nich cała szlachta to utracjusze, którzy mieli trochę szczęścia urodzić się w rodzinie, która miała pieniądze i majątek. A skoro panowie mieli dobrze, nie musieli się przejmować tym czy mają co włożyć do garnka, oczywiste, że przy nich całe gromady służby i pomocników mogły sobie żyć dostatnio. Gdy współcześnie w ręce potomków dawnych właścicieli trafiają zamki i pałace, ciekawość w narodzie jest ogromna, a za nią idzie również chęć przyjrzenia się temu jak żyją bogatsi, a może i uszczknięcia odrobiny tego majątku dla siebie. Szczególnie gdy trafia na Amerykanów, to nie może być nikt ubogi, prawda? Tymczasem ród Kostków to bardzo przeciętna rodzina ze Stanów i w żaden sposób nie byli przygotowani na dobrodziejstwo, które spadło im na głowy.
 
Wielkie ambicje głowy rodu, jeszcze większe marzenia jego żony (być jak księżna Diana) w zderzeniu z pustymi kieszeniami i stanem w jakim znajduje się ich pałac, muszą prysnąć niczym bańka mydlana. Służba niespecjalnie garnie się do pracy, mają swoje przyzwyczajenia i niełatwo jest cokolwiek w nich zmienić, bo to przecież oni lepiej znają zarówno posiadłość jak i jej tradycje, rachunki rosną w stertach równie szybko jak i lista kolejnych niezbędnych inwestycji, a życie w pałacu wcale nie sprawia wrażenia bajkowego. Jednym sposobem na uratowanie rodowego dziedzictwa jest otwarcie się na turystów, ale ci też mają swoje oczekiwania i wcale niełatwo ich zadowolić. 
Mnóstwo zabawnych sytuacji opisywanych z punktu widzenia 19-letniej Marii, która opisuje jak rodzina próbuje się przystosować do nowej rzeczywistości. Humor dość prosty, ale naprawdę chwilami trudno mu się oprzeć (kilkukrotnie prawie zaplułem szybę w autobusie). Bywa bardzo groteskowo, ale jakoś specjalnie nie przeszkadza nam to w lekturze - taka to już konwencja i tyle. Sympatyczne dziwactwa różnych postaci sprawiają, że dość szybko zaprzyjaźniamy się z tą ferajną i pewnie w niedługim czasie będę poszukiwał kolejnego tomu opisującego dzieje Kostki i jej nowych-starych właścicieli. Moim ulubieńcem jest chyba kasztelan Józef, wieczny maruda narzekający na turystów i który najchętniej pałac by przed nimi zamknął na amen.
Autor sam zdaje się, że jest kasztelanem na jednym z zamków, więc chyba wie o czym pisze :) Może te wszystkie kolacje przy świecach, zapraszanie zwiedzających na Wigilię z arystokracją, czy świniobicie, wcale nie są aż tak dalekie od realiów funkcjonowania takich obiektów.
Gdy czytasz kroniki rodu, widzisz ilu tam wariatów, utracjuszy, ludzi mających otoczenie za nic, a jednocześnie chciałbyś kultywować tradycje rodzinne, to od kogo i czego masz się uczyć? Przodkowie raczej nie musieli martwić się wiszącym nad nimi komornikami, tłumami turystów, czy oczekiwania socjalnymi swojej służby :)