Zbrodnia w szkarłacie - Katarzyna Kwiatkowska, czyli odrobina zbrodni, odrobina retro... a do Agathy daleko...

No ciekawe - Marek Krajewski mówi o tej pozycji:

Polska historia, cięte dialogi, błyskotliwy bohater i znakomita intryga. Rasowy kryminał retro.
Niby nieufny jestem wobec wielkich słów reklamy wydawnictwa, ale debiut tej autorki był podobno całkiem niezły. Premiera już 12 sierpnia, czyli za kilka dni - na razie z półki zgarnął mi tę pozycję znajomy i oto macie recenzję. A niżej jeszcze kilka słów ode mnie. Tu możecie do niej zajrzeć.

            Autorka reklamowana jest jako pierwsza dama kryminału retro w Polsce, czy jest nią w istocie – nie wiem, być może znam zbyt mało powieści tego typu stworzonych na rynku polskim. W opisie książki czytamy, że Katarzyna Kwiatkowska jest mistrzynią intrygi w stylu Agathy Christie – niespecjalnie się z tym zgodzę. Powieści prawdziwej pierwszej damy kryminału pełne są szczegółów i szczególików, faktów historycznych i odniesień do świata czasów autorki. „Zbrodnia w szkarłacie” nieco upraszcza ten „mistrzowski schemat”...

            Opisana historia jest wszak dość interesująca. Książka świetnie się rozpoczyna. Jest listopadowe popołudnie 1900 r., w pięknym dworze w Jeziorach pod Poznaniem trwają przygotowania do ślubu dziedziczki. Dwudziestoletnia Helena ma wyjść za mąż za gospodarzącego po sąsiedzku Andrzeja Ostrowskiego.

We dworze przebywa też Ewelina, bratowa ojca, wraz ze swoją pasierbicą – Laurą, którą traktuje jak zło konieczne, w zauważalny sposób będąc dla niej zbyt surową.  Gościem jest też Jan Morawski, przystojny i inteligentny ziemianin, znany w rodzinie ze skutecznego rozwiązywania zagadek kryminalnych. Tym razem (to już czwarta książka z serii)  Jan został poproszony o odnalezienie skarbu, pozostawionego Helenie przez dziadka jako posag. Bez tego posagu nie dojdzie do ślubu. Dodatkowo rodzina może stracić swój dom. Robi się więc niewesoło... Ta część książki podobała mi się najbardziej.

Następnej nocy w domu pada śmiertelny strzał. Zamordowany został Szulc, wierzyciel pana domu. Podejrzani stają się praktycznie wszyscy,  co jest trudne do zbadania, bo wszyscy rzekomo mają alibi, wszyscy też koncertowo kłamią.

Książka mocno skręca w stronę poszukiwań sprawcy kolejnych zbrodni (jak wiadomo, zazwyczaj na jednym trupie się nie kończy...), we dworze przygotowania do ślubu idą pełną parą, służba szykując pokoje gościnne musi ukrywać ciała, Jan Morawski walczy odkrycie prawdy oraz znalezienie skarbu. Udaje się w  ostatniej chwili, a mordercą okazuje się (typowe!) najmniej podejrzewana postać. Problem w tym, że wskazówka o tym padła dość wcześnie i spodziewałem się tego (może zbyt dużo naczytałem się w życiu Agathy, żeby dać się nabrać) przez pół książki...

Konstrukcja książki jest nawet dość ciekawa, intryga wciąga, jedyne, czego mi zabrakło, to porzucenie wspaniałego stylu z początku książki na rzecz skupienia się na wątku kryminalnym. U Agathy Christie zawsze to jakoś współistnieje,  w „ Zbrodni w szkarłacie” czegoś mi zabrakło. Co nie znaczy, że nie warto sięgnąć!

Retro kryminały są u nas coraz modniejsze, większość autorów jednak dość bezpiecznie lokuje wydarzenia w XX wieku, najczęściej w okresie II Rzeczpospolitej. A gdyby tak przesunąć zegar jeszcze wcześniej? Czy pod zaborami, w świecie dworków szlacheckich, głęboko zakorzenionych tradycji da się opowiedzieć ciekawą historię kryminalną? Te wnętrza, kostiumy, sztywne obyczaje wydawać by się mogło, że mogą zainteresować jedynie pasjonatów historii, a nie miłośników literatury w stylu Agathy.
Okazuje się jednak, że Kwiatkowska wybrnęła z tego zadania naprawdę fajnie. Po pierwsze stworzyła fajnego bohatera, młodego detektywa amatora, który wraz ze swoim perfekcyjnym służącym stanowią parę barwną, ciekawą i zabawną. Po drugie tak poustawiała figury na planszy, że prawie do końca nie możemy być pewni w jakim kierunku rozwinie się akcja i śledztwo w sprawie morderstwa - tak naprawdę każdy coś ukrywa, zachowuje się dziwnie, kłamie i potencjalnie miałby motyw i okazję. Nawet prowadzący oficjalne dochodzenie pruski śledczy nie zachowuje się tak jak wszyscy by się tego po nim spodziewali. O co więc tak naprawdę chodzi?
Może wątek kryminalny nie jest jakiś specjalnie porywający, ale za to tło w jakim wszystko się dzieje jest naprawdę fajnie nakreślone. Odrobina humoru, wyraziste postacie, no i te smaczki obyczajowo-historyczne z Wielkopolski na przełomie wieków. Nawet jak w szkole komuś umknęło coś na temat działań Prusaków wykorzeniających kulturę polską z terenu zaboru, to tu znajduje to opisane w sposób lekki, ale i do zapamiętania. Komisja kolonizacyjna może i nie brzmi obco, ale ilu z nas wiedziało o działaniach Związku Ziemian?   
Mnie Kwiatkowska kupiła takim kryminałem w dekoracjach ziemiańsko-szlacheckich. Nazwisko dopisane do listy do sprawdzania innych pozycji. Tylko ta lista mi się wydłuża...