Moje pierwsze samobójstwo - Jerzy Pilch, czyli zbiór opowieści z innej parafii

Moje drugie spotkanie z tym pisarzem. Nie powiem - Pod mocnym aniołem było lekturą ciekawą, nieźle mi się oglądało też filmy z jego scenariuszami, ale przyznam też, że nie ciągnęło mnie do niego na tyle by spieszyć się z następnymi lekturami. Ale DKK zobowiązuje... A więc tym razem opowiadania. Ale mimo tej różnicy wciąż czyta się go podobnie. Fajnie to uchwycił wczoraj na spotkaniu Miłoszewski: Pilch ma taki styl, że nawet gdy nie opowiada o niczym konkretnym, nie ma tam za grosz akcji, temat banalny, to i tak to się czyta. To snucie historii, wspomnień, marzeń, fantazji, mnóstwo dygresji, w to wplecione jakieś sceny  obrazy niczym perełki skrzące i tak samo pozostające na długo przed oczyma... Ale też trzeba to polubić i chyba dawkować nie za często - mnie przynajmniej momentami nuży już trochę ten styl, a najbardziej chyba tak intensywne skupienie się na sobie. Obojętnie czy dotyczy to dzieciństwa, młodości, czy pełni wieku w bohaterze tych opowieści najczęściej widzimy samego autora. A on bawi się nami mieszając realne wydarzenia i fakty ze swojego życia z rzeczami zupełnie zmyślonymi i każe nam się domyślać co tam jest prawdą. Zawsze może przecież powiedzieć, że nigdy nie twierdził, że wszystko co pisze jest oparte na wątkach autobiograficznych. To my  - czytelnicy, wciąż dyskutujemy zamiast o pisarstwie o jego pociągu do kobiet i specyficznym do nich podejściu (uwielbienie, ale nie oszukujmy się również pewnego rodzaju uprzedmiotowienie), alkoholizmie, wreszcie wszystkich wątkach dotyczących wiary, tradycji i norm wyniesionych z domu (malutka Wisła i środowiska luterańskie). Ileż narosło wokół tego autora już legend i mitów... Tak trochę było też i na naszym spotkaniu.
Ale nie jest to takie dziwne, bo sama książka nie jest łatwa. Tu nie chodzi tylko o to, że to nie jest powieść - opowiadania nie są równe, niektóre zachwycają inne trochę nużą. Ale chodzi o to, że to pisarstwo, które odbiera się bardzo indywidualnie, osobiście, można je czytać na różnych poziomach percepcji. Spore fragmenty to po prostu zapis strumienia świadomości, który płynie i skacze sobie z tematu na temat, nieustanne dygresje, które wydają się trochę bez ładu i składu...
Ktoś wyłapie jakieś smakowite wątki i fantazje na temat kobiet - ich oceny, opisy na granicy szaleńca i gawędziarza erotomana. I co obrazimy się i rzucimy książkę, że to chłam? Ależ skąd - przecież to właśnie smaczki, które pokazują na wielorakość barw, odcieni i ostrości w jakich można malować uczucia, które zwykle staramy się pokazywać od tej ładniejszej strony. Ktoś inny skupi się na opowiadaniach dotyczących rodziny, na tych świetnie i żywo odmalowanych scenach z domu, czy z małej społeczności, dla której tak ważne są wszystkie tradycje i zwyczaje, która niechętnie przyjmuje zmiany. Ale przecież mimo uroku tych obrazków (kojarzących mi się mocno z tym co kojarzy nam się z literaturą czeską) one też nie muszą być w 100% prawdziwe. I tak to już trochę z Pilchem jest. Przynajmniej u mnie. Bawi, wciąga w opowieść, zaciekawia, miesza świat realny i metafizykę (a robi to od tak po prostu i zwyczajnie jakby to było normalne), ale też czasem zadziwia puentą, drażni, wprowadza zadziwiające wątki. Nie jest to łatwe do czytania, prześlizgnięcie się po tym raczej zepsuje nam wrażenie z lektury. Najlepiej sobie porcjować na kawałki i wracać po to by sobie na nowo odkrywać co smakowitsze fragmenty i cytaty.

Sporo tu nostalgii, troszkę humoru, choć to pióro nawet gdy pisze poważniejsze fragmenty wciąż zadziwia ironią, czasem gorzko-pobłażliwym (akceptującym i jednocześnie autorefleksyjnym) spojrzeniem na samego siebie. 10 opowiadań spiętych klamrą wspomnień - tych bliższych i tych dalszych. O życiu, uczuciach, tęsknotach, porażkach i sukcesach. Pilch snuje te opowieści nie spiesząc się nigdzie i warto by czytając też się nie spieszyć, może wtedy będzie z tego więcej frajdy. Jako całość dla mnie średnie, ale miejscami miałem naprawdę dużą przyjemność z lektury. Spróbujcie Pilcha w takiej formule. Stylem narracji nie odbiega od tego co mogliśmy spotkać w powieściach, ale może właśnie dzięki tej różnorodności historii będziemy mogli odkryć go w różnych obliczach. Nie wskażę Wam jednego swojego ulubionego opowiadania, mogę tylko zdradzić, że im dawniejsze tym miały ciekawszy klimat, jak dla mnie najsłabsze było "Rozdział o nieruchomo siedzącej postaci". Ciekaw jestem Waszych opinii i wrażeń jeżeli ktoś czytał...