Obława, czyli wojna jest brudna

Pozwólcie, że najpierw kilka słów prywaty :) Wypełniam różne notki konkursowe więc zapraszam do czytania kolejnej "zaległej" - tym razem o rosyjskim filmie Euforia. Dziś sporo kręciłem się po Szczecinie, odkrywając różne jego zakamarki, potem - korzystając z tego, że nie muszę być non stop z uczestnikami szkolenia wybrałem się do kina. Kina wyjątkowego - bo okazało się, że te malutkie salki czarują już X muzą już ponad 100 lat - zmieniały się nazwy, właściciele, ale stwierdzono bezsprzecznie - Pionier to najdłużej nieprzerwanie działające kino na świecie. I właśnie tam udało mi się obejrzeć Obławę. Film, o którym jest bardzo głośno - GW krzyczy: wreszcie dobry film polski (tak jakby nie nakręcono przynajmniej kilku lepszych w ciągu ostatnich lat), a ja prawdę mówiąc mam mieszane uczucia. To film specyficzny i podobnie jak po seansie "Domu złego" pewnie znajdzie się sporo widzów, którzy powiedzą, że nie mają ochoty oglądać tak brudnych, nieprzyjemnych historii oskarżając twórców o chorą wyobraźnię i upodobanie w zohydzaniu ludziom wszystkiego.  

Może nie jestem skłonny bronić wszystkich przez lata kręconych u nas filmów wojennych, które pokazywały głównie bohaterstwo, dzielność i poświęcenie naszych chłopców (obojętnie czy chodzi o partyzantów, powstańców czy żołnierzy w mundurach). Ale też prawdę mówiąc nie kręci mnie i nie przekonuje pod tym względem ten obraz. Zachwyty, że oto "wreszcie" pokazano prawdziwe oblicze partyzantki bez upiększeń są według mnie głupotą i wpisują się w ostre ataki na wszystko co dla ludzi mogłoby być jakimś symbolem, wartością. Zabrudzić, obrzucić błotem, opierając się na pojedynczych zdarzeniach wmawiać, że to dotyczy wszystkich - oto historia, której chętnie by uczono w niektórych środowiskach... A prawdę mówiąc w różnych produkcjach widziałem lepiej uchwycony trud, znój i mordęgę chowania się po lasach, dylematy moralne, czy po prostu ludzkie potrzeby, które siedzą w głowie równie mocno jak cel za który chcesz walczyć. I dodajmy w obrazach bardziej realistycznych, a nie takich gdzie partyzanci budują sobie w lesie całe miasteczko drewnianych chatek i wyglądają raczej na ludzi, którzy wybrali się na obóz survivalowy, a nie siedzą miesiącami w tych samych ciuchach, bez żarcia i w kiepskich warunkach sanitarnych. Ale dobra zostawmy to - podkreślam jedynie, że traktuję to nie tyle jako realistyczny obraz o wojnie, a po prostu jakąś opowieść o tym co siedzi w ludziach, gdzie tłem jest wojna i czyjeś o niej wyobrażenia.  

Film jest niczym łamigłówka - gdy wydaje nam się, że jesteśmy już wciągnięci w jakąś historię, nagle reżyser cofa nas w przeszłość i pokazuje nieznane nam sytuacje, które doprowadziły nas do tego momentu. W którymś momencie znamy już całość, ale mimo wszystko chłoniemy w dalszym ciągu te retrospekcje, bo one przybliżają nas nie tylko do przebiegu zdarzeń, ale do uchwycenia i zrozumienia motywacji, uczuć. Każde spojrzenie, każdy gest, czy rozmowa mówi nam tu coś istotnego. Wybory bohaterów pociągają za sobą konsekwencje, których oni nie potrafili przewidzieć. 

Nie chcę Wam zdradzać zbyt wiele z fabuły. Zresztą kto chce może sięgnąć po dowolną oficjalną recenzję w prasie. Najkrócej mówiąc to film o zdradzie, zemście, ale w tle mamy przede wszystkim miłość. Nieszczęśliwą, niespełnioną, wymarzoną, zawiedzioną...

To film o tym jak wiele w człowieku jest ze zwierzęcia i do czego jest zdolny, gdy odczuwa strach, zazdrość, pragnienie zemsty, cierpienie, gdy po prostu chce przetrwać. O tym czy musimy takim zwierzęcym odruchom ulegać. 

Nie do końca mogę zgodzić się z tym, co często powtarza się w recenzjach, iż tu nie ma dobrych i złych, bo wszystko jest szare i każdy ma swoje racje, które oceniamy podobnie. Jest to sporo tych dylematów i jest to dobrze pokazane, ale to co z tym zrobimy w naszych głowach zależy od nas. Na pewno nie oceniam tych motywacji bohaterów tak samo i wkurza mnie to rozmywanie podziału na dobro i zło. Owszem - możemy współczuć, możemy uznać, że ktoś cierpiał, ale dla mnie usprawiedliwienie nie powinno przychodzić nam tak łatwo...

Film brudny, mało przyjemny, ale muszę też przyznać, że w tej warstwie emocjonalnej i wizualnej, sposobie pokazywania różnych rzeczy - fascynujący. Klimat jaki udało się stworzyć jest tak gęsty i surowy, że historia nabiera bardzo dużej głębi. Brawa i za zdjęcia (Arkadiusz Tomiak) i za montaż.

I na koniec to co stanowi moim zdaniem o sile filmu - gdyby tego zabrakło, to człowiek by wyszedł z kina jak najszybciej chcąc o nim zapomnieć - aktorstwo. Zarówno Dorociński, Stuhr są kapitalni, ale dobrze zagrali też inni, np. Weronika Rosati, Sonia Bohosiewicz, czy w drugim planie np. świetny Bartosz Żukowski.

Sporo plusów. Choćby za ciekawie zbudowane i zagrane postacie - ja na tak. A co do interpretacji i wyciągania wniosków - musicie już sami zdecydować czy kupicie to co próbuje się nam wmówić.