Jack Strong, czyli co by było gdyby

Dwadzieścia pięć lat mija od pamiętnych wyborów 4 czerwca '89 roku. Sporo wspomnień się przypomina (mimo, że nie mogłem głosować, angażowaliśmy się mocno), ale ostatnie dni jakoś mocno skłaniały do tego by zastanowić się nad historią i jej różnymi postaciami. To takie dziwne, że jednych mimo przewin wciąż próbuje się usprawiedliwiać, a innym odmawia się ewidentnych zasług.

Zastanawialiście się kiedyś co by było gdyby...

I tak przechodzimy do filmu, który bardzo mi pasuje do dzisiejszej rocznicy. Ba, w pewien sposób fajnie też koresponduje z wizytą prezydenta Obamy (bo wielu twierdzi, że Kukliński ma zasługi jedynie dla USA, a nie dla Polski). I nie mam zamiaru przeprowadzać tu analiz: bohater, czy zdrajca. Skupmy się na filmie.

Dobrze, że powstał. To rzecz ewidentna. I warto go zobaczyć. Pasikowski nie opowiada się jakoś zdecydowanie ani po stronie krytyków, ani specjalnie nie stawia pułkownika na pomnik. Opowiada historię. Oto człowiek, który nie ma w sobie zbyt wiele z bohatera, super agenta, odczuwa strach, wątpliwości...

I cała historia wydaje się wyłożona jest jak na tacy. Mamy grudzień 1970, wyrzuty sumienia i dylematy wielu mundurowych, którzy być może po raz pierwszy ta mocno doświadczyli tego kto i jakie im wydaje rozkazy. Mamy kolejne awanse Kuklińskiego, karierę w wojsku i wreszcie dostęp do tajnych planów Moskwy, które popchnęły go do szukania sposobu na ich ujawnienie. Jest niepewność Amerykanów i wreszcie to co stanowi jakby centrum fabuły - zbliżające się ryzyko ujawnienia i konieczność ucieczki z kraju. 

Pal licho, czy twórcy filmu wiernie trzymali się faktów, czy też sobie różne rzeczy wymyślili. Rozumiem, że to miało trzymać w napięciu, dać się oglądać. Ale to co jest pewną siłą i atrakcją tego obrazu, moim zdaniem jest też jego słabością. Bo dostajemy thriller sensacyjno-polityczny, a nie to czego bym oczekiwał - np. pokazania dramatu takiej decyzji. W końcu zdrada dla żołnierza jest czymś najgorszym co można zrobić. Chyba zamiast pościgów i tego deptania po piętach, wolałbym dowiedzieć się więcej co działo się w głowie Kuklińskiego, jak to przekładało się na jego relacje w rodzinie, z kolegami. A przecież pozostają jeszcze pytania o przeszłość pułkownika - Wietnam, karierę, wyjazdy zagraniczne na Zachód...    

Otrzymujemy więc kino w iście amerykańskim stylu, rozrywkowe. Ale nic więcej. Nie wiem czy młodzi będą w stanie zrozumieć tę postać, znaczenie tego co zrobił, bo wszystko podane w sposób dość sztampowy mało skłania do myślenia, rozważań. Szpieg, jakich wielu w kinie już widzieliśmy. Nawet niezła gra Dorocińskiego nie uratuje autentyczności bohatera, jeżeli czegoś brakuje w scenariuszu.
Nudno nie jest na pewno. Udało się nawet uzyskać efekt jak choćby z "Operacji Argo" - wiesz jak skończy się ta historia, ale i tak zaciskasz nerwowo kciuki. Ale dla mnie to wciąż zbyt mało, jak na taki temat i taką postać...