Opowieści o ojczyźnie - Dmitry Glukhovsky, czyli wciąż stoi, ale jak długo jeszcze

Glukhovsky pomiędzy pisaniem powieści fantastycznych zdaje się lubi bawić się tworzeniem opowiadań i humoresek, tak więc już po raz drugi, po całkiem udanym tomie Witajcie w Rosji, mamy okazję zobaczyć go trochę w innej odsłonie. Czemu w innej? Ano większość tych tekstów, zebranych zdaje się z ładnych kilku lat, bo jedno jeszcze sprzed olimpiady zimowej w Soczi, to rzeczy dość groteskowe, mające na celu pokazać poziom absurdów rosyjskiej rzeczywistości. Cały świat uznać może to za fantastykę, ale mieszkańcy tego kraju, pewnie niejeden z tych tekstów uznaliby za literaturę faktu. Jest więc i śmieszno i straszno, bo mechanizmy opisane przez autora, dalekie są od demokracji i praw jednostki. Władza ustala kto ma być biedny, kto bogaty, kto będzie miał prawo żyć w spokoju, a kto nie. No i kto może pisać, a kto nie - Głukhovsky jak wszyscy wiemy, w Rosji jest już persona non grata, a to właśnie ze względu na swoje krytyczne spojrzenie na obecną politykę.
Niby część tych opowiadań wcale nie dotyka wprost najwyższych szczebli Kremla, ale opisując zderzenie "maluczkich" z mechanizmami "porządku" na każdym poziomie życia, od zakładu pracy, przez miasto, region, autor Metra 2033 oddaje ich cały absurd i bezradność z jaką przychodzi się z nimi zmierzyć. Tu szybki awans w stylu Nikodema Dyzmy pewnie nikogo nie zdziwi, o ile znasz odpowiednich ludzi, ale gdy okażą swoje niezadowolenie, w ciągu jednego dnia mogą ci wszystko odebrać i wydać wyrok długiej odsiadki. Łapówki, układy, kłamstwa, propaganda, ustawianie wyborów, czy chaos w armii - oj pisząc takie rzeczy raczej można spodziewać się kłopotów. I nie wytłumaczysz się, że to przecież fikcja, bo za bardzo wszystkim przypomina to otaczające realia. Niby to kolos na glinianych nogach, w wielu wymiarach państwo bardziej malowane niż realne albo jak to się okazuje w jednym z tekstów, po prostu z dykty, ale wciąż wzbudza niepokój świata, właśnie ze względu na nieprzewidywalność i choćby potencjalne użycie guzika broni atomowej.
Glukhovsky obnaża słabości reżimu, wyśmiewa się z władzy, ale ta satyra jest też ostrzeżeniem, że prędzej czy później musi ona przegrać, bo ludzie się obudzą, będą mieli dość kłamstw i zniewolenia, świata w którym z dóbr korzystają jedynie nieliczni. I chyba ta myśl towarzyszyła mi w trakcie lektury nawet silniej niż uśmiech - niby to wszystko bawi, ale przecież jedynie kogoś kto nie musi w tym żyć, miejmy więc nadzieję, że takie książki dotrą do jak największej liczby osób również w Rosji, by otwierali oczy i zaczynali zadawać pytania, przestali być obojętni. Tak jak u nas humor i satyra pomagały w Polsce w obaleniu komuny, tak współcześnie niech drżą wszystkie reżimy, bo same dostarczają dowodów na to, że ich potęga ma swoje granice. Skoro boją się śmiechu, niech drżą więc każdego dnia.