Gwałt - Joanna Chmielewska, czyli omijać z daleka

Kolejny wyjazd za mną, słoneczny dzień nad Bugiem, szkoda tylko, że tak tylko na chwilę. Ale za to już bliżej końca w słuchanej powieści "Między tęsknotą lata, a chłodem zimy" - coraz bardziej przekonuję się w samochodzie do audiobooków. Do tego kilka zdobytych filmów, w piątek okazja zobaczenia "Mistrza" i od razu mimo zmęczenia pracą człowiek poweselał :) Dużo do szczęścia nie trzeba...

A dziś, choć zdegustowany, postanowiłem jednak napisać o książce Joanny Chmielewskiej "Gwałt". Zdegustowany, bo choć zdarzały jej się już słabsze rzeczy to chyba ta była jedną z nudniejszych jakie czytałem i naprawdę po takich książkach, za które przecież ktoś płaci (ja akurat pożyczyłem to od koleżanki) można stracić całą sympatię do tej autorki. Pamiętam pierwsze pozycje jakie podsuwała mi moja mama - od tych przygodowych z dzieciakami w roli głównej po humorystyczne kryminały i tę frajdę z lektury. To jak James Bond na kartach książki - z piwnic zamkowych można wydostać się przy pomocy łyżeczki, postraszyć bandytów długopisem, ale oprócz tych wszystkich troszkę absurdalnych sytuacji w jej książkach było tyle humoru, ironii, czasem kobiecego bałaganiarstwa i kobiecej "logiki", że trudno jej bohaterki nie polubić. Emocje z niej buchały niczym z parowozu, a wtedy akcja błyskawicznie nabierała tempa, nawet jeżeli niekoniecznie w tę stronę, która wydawałaby się naturalna i słuszna :) 

I co? Czyżby z wiekiem to wszystko Pani Joanna utraciła? Wyprztykała się z pomysłów?

Bo niestety mam wrażenie, że "Gwałt" jest jedynie marnym cieniem tego co kiedyś w jej powieściach zachwycało. Zabawne dialogi i sytuacje tu rażą sztucznością i powielaniem tych samych tekstów, bohaterowie jacyś mało interesujący, a postacie drugoplanowe gdzieś tam śmigają, ale mało która jest na tyle wyrazista żeby utkwiła nam dłużej w głowie. A sama fabuła - tu chyba wychodzi największa mielizna.

Pomysł był może i ciekawy - oto w Płocku odbywa się proces sądowy, który wzbudza uwagę głównej bohaterki - dziennikarki. Tak się składa, że przyjaźni się ona z prokuratorem prowadzącym tę sprawę i gdy zapoznała się ze wstępnymi informacjami postanawia się z nim założyć, że nie dojdzie do skazania oskarżonego. Tyle, że w takcie procesu okazuje się, że dowody, świadkowie, zeznania niekoniecznie mają tu jakieś znaczenie, bo samym procesem zainteresował się ktoś wyżej i machina bezlitośnie, choć w oparach absurdu zmierza do surowej kary. Sprawa dotyczy gwałtu - mamy młodą dziewczynę, która zagięła parol na lokalnego amanta (nie stroniącego od kontaktów męsko damskich), ale gdy już doszło co do czego zaczyna żałować i cała sytuacja jawi się jej teraz zgoła inaczej. Był gwałt, czy nie było? I tu już można zgrzytnąć zębami, bo Chmielewska wyraźnie samą sytuację bagatelizuje, tłumaczy i usprawiedliwia. Ba, nawet prorokuje, że jak tak dalej pójdzie to za klepnięcie w pupę, o ile potem "ofiara" nie będzie usatysfakcjonowana dalszym rozwojem sytuacji, kobiety będą skarżyć facetów. O zgrozo! Wyraźnie autorka, poprzez poglądy swojej głównej bohaterki udowadnia nam iż takie "ogniste" wyrażanie uczuć, wcale nie jest czymś złym, bo przecież każdy facet prawidłowo rozpoznaje wysyłane sygnały i wie, że ta obrona to tylko pozory... Może i przesadzam, ale prawdę mówiąc trochę mnie szlag trafiał na takie uproszczenia. Jeżeli to ma być zabawne, to ja tego nie chwytam.

Do tego mamy jeszcze dwa wątki - nie wiadomo, który miał być pretekstem, a który głównym. Jeden to cała afera zahaczająca o najwyższe szczeble władzy (akcja dzieje się w głębokim PRL) i głupawa ustawka w sądzie. Inspirowane jakimiś faktami czy nie, ale jakoś ten wątek tak poprowadzony, że ani to ziębi ani grzeje. No to może jak to u Chmielewskiej jakiś romansik? Wszak różne układy męsko-damskie, całe te maratony oczekiwań, zazdrości, domysłów, nadziei, podchodów i udawania opisywała już nie raz bardzo udanie. Ale tu niestety mimo tego iż od pierwszych stron wiemy, że pan prokurator robi sobie nadzieje, a główna bohaterka nie ma nic przeciwko, ale chciałaby go jakoś sprawdzić, iskrzy między nimi jakoś słabo.

Nasza siermiężna rzeczywistość i postacie, które trochę z boku oceniają naszą obyczajowość, mentalność, albo wykorzystywanie władzy - to pewnie mógłby być niezły materiał na powieść. Ale ewidentnie to zadanie autorkę przerosło - dostajemy coś co przypomina szkic do książki, a nie gotowy produkt.

Jednym słowem - spore rozczarowanie... Musiałem się zmuszać do tego by jednak skończyć, bo nie lubię porzucać rozpoczętej lektury. Ale teraz do nowych książek Chmielewskiej będę podchodził z dużą ostrożnością - sam nie mam zamiaru wydać na nie już ani złotówki.